zondag 15 februari 2009

Zaterdag 14 februari 2009
Op 21 maart treden we op in Winterthur, Zwitserland, en daarvoor gaat Medea "op Duits" al is het voor 1 keer. Donderdag en vrijdag hebben we een paar uurtjes geoefend met Bernd Eilst. Een Groningse Duitser. Veel tekst zal boventiteld worden, maar het is wel zo noodzakelijk als bepaalde zinnen en dialogen in het Duits worden gezegd door Kreon, Medea, Jason, de oppas en het koor. We storten ons dus op de Duitse vertaling. Ik word aldoor herinnerd aan juffrouw Seuss van wie ik Duits kreeg op de middelbare school. Ze hield van Goethe en Schiller en kende al hun gedichten uit het hoofd. Ze huilde altijd als ze declameerde, wat ze vaak deed. We lachten stiekem om juffrouw Seuss maar vonden het ook aandoenlijk dat ze keer op keer ontroerd raakte door de tekst die ze al zo goed kende. En nu Medea in het Duits. Juf Seuss zou zo trots zijn als ik eenmaal zover ben dat ik uit mijn hoofd kan zeggen: "Die Liebe hackt mit einem Hieb entzwei das unschuldige Herz und sperrt den freien Menschen ein in einen Käfig, in dem er sich nie mehr nach Freiheit sehnt."
Groningen glundert vandaag in de zon. In de Folkingestraat doet het lokale draaiorgel het goed en word ik toch nog herinnerd aan onze Medea.




donderdag 12 februari 2009

Woensdag 11 februari 2009

Malou is nog ziek. De voorstellingen in Utrecht zijn ook afgelast.
Vandaag nog geen Medea dus, wel Lakeesha Brown.







woensdag 11 februari 2009

Maandag 9 februari 2009




Noord Nederlands Toneel hervat eind februari tournee MEDEA


Na een tweede onderzoek in het Universitair Medisch Centrum Groningen hebben titelrolspeelster Malou Gorter en het Noord Nederlands Toneel in gezamenlijk overleg besloten eind februari de landelijke Medea-tournee te hernemen. De actrice is aan de beterende hand. Daarmee kan het gezelschap de rest van de geboekte voorstellingen in Groningen (di. 3 t/m za. 7 maart), Winterthur (Zwitserland za. 21 maart) en Amsterdam (wo. 25 t/m za. 28 maart) spelen.De Groningse actrice kwam tijdens de voorstelling Medea in de Rotterdamse Schouwburg ten val. Gorter hervatte haar spel, kon uiteindelijk niet verder spelen en kampt sindsdien met verkrampte nekspieren. Niet alleen de voorstelling in Rotterdam moest daardoor worden gestaakt. Het gezelschap moest bovendien ook de geplande en bijna uitverkochte voorstellingen in Leeuwarden en Utrecht annuleren. Met De Harmonie in Leeuwarden is inmiddels als nieuwe speeldatum maandag 16 maart overeengekomen. Met de Stadsschouwburg Utrecht is het Noord Nederlands Toneel nog in overleg over vervangende data voor de voorstelling.

(website http://www.nnt.nl/)

zaterdag 7 februari 2009

Woensdag 4 februari 2009

Rotterdam is grauw en grijs. Het is zo'n dag om in bed te blijven en daar rustig te wachten tot alles vrolijker wordt. Maar Medea roept. We beginnen de voorstelling met hernieuwde energie om alles beter te doen dan gisteren. De toneelkinderen vandaag zijn Cor en Yannai. Nog voor de zaaldeuren om 8 uur open gaan, spelen ze al vol overgave verstoppertje met hun ouders Medea en Jason, en met Peter de oppas. Jesus, Maartje en ik lopen, staan en zitten op de achtertribune bij de bureautafel van Kreon. Het is elke avond spannend om te zien of er weer een nieuwe schuilplek gevonden wordt. De jas van Peter was er al vanaf de eerste dag, toen kwam de verpakkingsdoos van de gitaar erbij en het badlaken van FC Groningen. Peter zette op een dag een krat op zijn hoofd, hield een trap voor zich en schuifelde langzaam over het toneel, maar haalde het nooit tot de buutplek. Peter kan zijn hoofd ook goed begraven in de legoberg en allemaal kunnen ze zich onzichtbaar maken tussen het publiek in de zaal. Een klassiek spelletje, waarbij je soms toch snel moet zijn om buutvrij te worden. Malou rent vandaag als Medea iets te vlug op haar hakjes over de vloer die al nat was van het druppelende ijswater. Ze glijdt uit, valt op haar achterhoofd en blijft liggen op de grond. Merijn brengt haar weg. In afwachting van wat er gaat gebeuren, spelen Cor en Yannai paardje met Peter. Yannai vertelt ook nog een mop aan het publiek en krijgt daarvoor dik applaus. Een klein kwartier later komt Malou weer de vloer op. De voorstelling kan beginnen. En nu lijkt het alsof de val haar vleugels heeft gegeven. Malou speelt Medea met nog meer verve dan ooit. Maar aan het eind van de sex- en vechtscene met Jason geeft ze het op. "Ik red het niet meer" zegt ze tegen mij. Het was geen nieuwbedachte tekst van Medea tegen het koor. Ze voelde zich echt niet goed meer. Malou gaat de coulissen in en na een kwartier meldt Jan Zoet, directeur van de Rotterdamse Staddschouwburg, dat de voorstelling wordt afgebroken en dat de mensen mogelijk een andere keer naar Medea kunnen komen. Na onderzoek in het ziekenhuis in Rotterdam blijkt dat Malou geen hersenschudding heeft en ook geen whiplash. Haar hersenen hebben wel een dreun gekregen. Ze moet rusten en van spelen kan er even geen sprake zijn. Rotterdam ligt er al verlaten bij als we naar huis gaan. Het decor van Medea is vroegtijdig ontmanteld en de ijsblokken zijn nog lang niet gesmolten.




























Dinsdag 3 februari 2009
Stadsschouwburg Rotterdam.
Wel of geen gas? Geen gas! Het ijsblok voor de gasvlam is wel verdubbeld en het frame waarin het ijs hangt is ook verbreed, maar het wil niet echt met het licht in dat ijs. Om de transparantie van het ijs te belichten, hangt er een lamp pal boven elk ijsblok. Maar dat kan niet bij het blok voor de gasbranders. Dan zou de lamp gaan springen en daarmee wordt de veiligheid een risico. De pannenkoekenscene zonder het blazen van de gasbranders en zonder het sissende geluid van het hete frame dat zinkt in een bak water eronder, legt de focus wel geheel en al op Medea zelf en meer nog op het bakken van de giftige pannenkoeken. In absolute stilte kijken hoe de boter in de pan glijdt, het beslag erbij komt en de pannenkoek gekeerd wordt. Daarna doet Medea veel, heel veel poedersuiker op de pannenkoek, "zodat de kinderen de bittere medicijn niet proeven".
Het idee van de pannenkoekenscene ontstond toen Ola en Malou een bezoek hadden gebracht aan de gevangenis waar moderne Medea's vastzitten. Van een van hen komt het verhaal dat zij gif in pannenkoeken had gedaan om haar kind te doden.
De eerste voorstelling in Rotterdam voelt anders en pakt ook anders uit. Ligt het aan de zaal, die groter is dan in Groningen? Ligt het aan de sfeer die anders is omdat de theaterstoelen grijs zijn en de zaal koele zakelijkheid uitstraalt? Het is ook de eerste voorstelling met Hans Man in t Veld als Kreon. Ola is komen kijken. Na afloop weten we allemaal dat we beter kunnen. En dat is erg jammer, vooral omdat de hele cast van de Medea van het Nationale Toneel is komen kijken. Het is voor hen moeilijk om een waardeoordeel te geven. Ze hebben nog maar net hun laatste voorstelling gespeeld en hun Medea bleef heel dichtbij de klassieke versie. De Medea van Johan Doesburg en de Medea van Ola Mafalaani: twee voorstellingen met hetzelfde onderwerp en toch van een totaal andere grootte, een totaal andere diepte.











Medea tegen Jason:



"Jason, lief, weet je nog dat we op het zand lagen
ergens naast een onnoemelijke zee.
En hoe je met je sigaret voorzichtig puntje voor puntje
de letters van jouw naam in mijn trainingspak brandde.
Met hagedissenvoorzichtigheid, zo zacht.
Ik voelde niks, maar ik liep trots weg
over de catwalk van de branding
met jouw naam op mijn rug ....."















































Zondag 1 februari 2009
Het is helder en koud. Groningen rust. Medea ook.








vrijdag 6 februari 2009

Zaterdag 31 januari 2009
De laatste dag van Max van de Berg als Kreon. Max vindt het bij voorbaat verdrietig dat er een eind komt aan zijn korte toneelcarriere. Het is een prachtige ervaring, zegt hij, als we aan het eind van de voorstelling, hand in hand, de chaos op het toneel overzien.
De voorstelling doet het vandaag weer zonder de gasbranders. Het was te kort dag om het frame voor het ijsblok dat voor de vlammen hangt te verbreden.

Vlak voor de voorstelling, als de zaaldeuren nog dicht zijn, oefent Max nog één keer voor hij nog één keer Kreon zal zijn.






Citaat introductietekst van Max van den Berg als Kreon.

"Misschien is dat het doel van theater:
te kijken naar VOOR het einde.
Voor de fout.
kijken in die twee open handen,
waar de voordehand liggende oplossingen liggen,
vlak naast de voordehand liggende fouten.
En bedenken dat in die andere hand
alle andere wegen te vinden zijn
die ook genomen hadden kunnen worden.
Het verschil tussen besturen, beleid maken en theater, zijn die twee handen.
Het theater heeft die twee handen.
Ze zijn het heden waar de beslissingen nog niet zijn gemaakt.
Een bestuurder voelt met één hand in de toekomst.
De andere hand houdt hij dicht bij zichzelf.
Hij moet het doen met de mogelijkheden die hij in die ene hand ziet."







Tim houdt van Medea. Denken wij. Hopen wij. Hij en Guus zijn een vast koppeltje toneelkinderen van moeder Medea en vader Jason. In het begin zei Tim Malou tegen Medea, en Merijn tegen Jason. Tijdens de voorstelling leerde hij dat hij hen op het toneel mama en papa moest noemen.


Tim keek ook graag de zaal in als Medea het verhaal vertelde hoe zij Jason had geholpen aan het gulden vlies. Tim en Guus zitten dan met de rug naar het publiek en het is niet de bedoeling dat ze zich omdraaien. Ook niet als hun moeder ze bloeddorstige krijgertjes noemt, gekke bekken trekt en hen onder de oksels kietelt.
In het begin lustte Tim de pannenkoek niet die hij van Medea kreeg. Alsof hij het drama aanvoelde en dat liever aan zich voorbij wilde laten gaan.
Zolang de zaal leeg is, kunnen Tim en Guus rondrennen zoveel als ze willen. Ze mogen met lego spelen als de legoberg maar een berg blijft. En als dat niet meer leuk is, is daar nog altijd het ijs. De druppels water kunnen precies in je mond vallen, als je maar geduld hebt.









En dan is er champagne, omdat Max afscheid neemt van Kreon en omdat wij afscheid nemen van Max als Kreon. Max krijgt een grote ingelijste foto waarop de hele cast applaus in ontvangst neemt. De foto krijgt een prominente plek in het Provinciehuis, belooft hij. Want een commissaris van de koningin die een rol speelt in een klassieke tragedie waarin echte pannenkoeken worden gebakken, kan zich rustig voegen bij de moeder aller herinneringen.









































































Dani neemt ook een beetje afscheid van Medea.






















Vrijdag 30 januari 2009
We repeteren vandaag met Hans Man in t Veld. Na morgen neemt hij de rol van Max van den Berg als Kreon over. Omdat Hans Hans is, speelt hij Kreon anders dan Max. Tijdens de Medea-Kreon scene komt hij bijvoorbeeld naar voren en zoekt instemming bij het koor als hij zegt: "Medea hier heeft haar vader verraden en haar broer aan stukken heeft gesneden. Peleas is door zijn eigen dochters vermoord, op aanraden van HAAR." Ik durf niet eens met mijn ogen te knipperen als hij dat tegen me zegt.
Deze repetite geeft Ola nog eens de kans om ons aan te zetten tot scherpte om de valkuilen van een machinerie te mijden, om de Q's zuiverder te krijgen, om vooral het plezier in het spel niet te verliezen.
Maar er zijn meer problemen. We doen de pannenkoekenscene vandaag zonder gas. De gasbranders in de lucht die met hun vuur een blok ijs laten smelten zijn een lievelingetje van decorbouwer André Joosten, maar Ola mist het effect van het licht door het ijs. Ze wil terug wat ze één keer gezien heeft. André zoekt en kan het niet vinden. Hij maakt het frame voor het ijs dikker, zodat er nog een blok in kan hangen. Maar hij kan de lamp niet vlak boven het ijs hangen zoals dat bij de andere 8 blokken het geval is. Het vuur van de gasbranders zou korte metten maken met die lamp. Je zou dan niet alleen elke avond een nieuwe lamp nodig hebben maar ook hoog spel gaan spelen met veiligheid.
En dan zijn er nog altijd die legosteentjes die blijven stinken.
En dan zijn er vast nog een hoop problemen waar ik geen weet van heb.
Ik hoor wel dat "de maan bijna vol is" en dat het daarna vast allemaal goed zal komen.
Het katheder, of pupiter, zoals Peter Vandenbroecke als Belg onder ons de lessenaar van Kreon noemt heeft een nieuwe microfoon gekregen. Peter Zwart heeft het gemonteerd en de zender verplaatst naar het voetstuk. Hij gaat daar nog eens met extra tape over heen in de hoop dat het voortaan alle menselijke driften weerstaat.






Max van den Berg wacht voor het begin van de voorstelling zijn beurt als Kreon af in de stoel naast de spotlight van Jacob.










zondag 1 februari 2009

Donderdag 29 januari 2009
Medea heeft een muzikaal leitmotif, een tune, gemaakt door Jan Kooper. Elke avond tijdens de openingsweek in Groningen life gespeeld door Don Hofstee, Tiedo Groenevelt en Robert van Tol.
Zij spelen eerst op de Grote Markt bij Medea Buiten. Als Medea binnen haar kinderen vermoord heeft, komen ze de zaal in en maken met hun muziek een eind aan het drama. De kinderen zijn dan al opgestaan uit hun toneeldood en Glauke vermaakt zich in de onderwereld. Maar het is aan Apsyrtus, de dode broer en wraakengel van Medea, om het verhaal te bevriezen. Hij zwaait daarvoor nog een keer de bata de cola om zich heen, klapt met zijn hakken op de grond en knipt met zijn vingers in de lucht. Dan wordt alles donker. Medea huilt en huilt. Maar het leven gaat door.
Morgen zijn we er weer met een nieuwe Medea. Maar dan moeten we weer spelen alsof we het voor het eerst doen, met alle scherpte en bezieling die erbij hoort. De voorstelling van vandaag was dat even kwijt. Kwam bij dat Medea in haar razernij het katheder zo goed omver smeet dat de microfoon erop total loss raakte. Kwam ook bij dat de voorstelling korter leek dan anders. Ola zat in de zaal en legt na afloop de zweep er over. Het mag niet dat we op routine gaan, zeker niet na zes keer spelen, inclusief de drie tryouts. De kunst is om het verhaal elke avond opnieuw te beleven en vertellen. Zo is het beter als ik geen gas terugneem bij de herhalingsteksten van het koor aan het eind van het stuk. De helderheid van deze tekst schuilt in zijn monotonie.


Guus en Tim in de jas en de das van Jason

Peter Zwart achter zijn geluidstafel













Don Hofstee, Tiedo Groenevelt en Robert van Tol.

Lego aftermath